Juste breathe

Ademen doen we allemaal. dag in dag uit, zonder erbij na te denken. Onze eerste ademhaling bij de geboorte gaat meestal gepaard met een flinke schreeuw of huilen onder luid applaus van de gelukkige ouders. En ondanks dat we onze laatste adem vaak in rust en stilte uitblazen, is het er eentje waar veel over te doen is. Voor alle tussenliggende ademhalingen is over het algemeen minder tot geen aandacht, maar niet bij Eelke Rutten. Sinds haar ongeval in oktober 2016 heef teen bewuste ademhaling geleidelijk aan een steeds prominentere plek in haar leven gekregen. Eelke vertelt LetselschadeNEWS over het Post Commotioneel Syndroom als gevolg van haar valpartij en over de weg die ze heeft afgelegd om te komen waar ze nu is.

Tekst Floor Verhees I Fotograaf Landa Penders

Voor het ongeval bracht je veel tijd door op de mountainbike. Vertel eens over jouw avontuurlijke hobby.

Inderdaad, een groot deel van mij vrije tijd bracht ik door met downhill mountainbiken. Kort gezegd is dat met de mountainbike bergafwaarts, in een zo hoog mogelijk tempo, een uitgezet parcours afleggen. Het grensverleggende karakter van de sport sprak me vanaf de eerste keer aan. Downhillen lag me dusdanig goed, dat ik binnen een hoge amateurklasse aan veel wedstrijden over de hele wereld heb mogen meedoen en met succes. Totdat ik zwanger raakte van mijn dochter, toen ben ik gestopt met de wedstrijden. Maar bleef wel voor de fun downhillen.


Tot de valpartij in het najaar van 2016?

Het was tijdens een downhill-weekendin Duitsland, daar was ik samen mer een vriendin om een voor ons nieuw parcours af te leggen. Onderdeel van het parcours was het maken van een grote sprong en daar is het misgegaan. In een splitsecond koos ik ervoor om via een omweg de sprong te nemen en dat was achteraf een verkeerde beslissing. Daardoor werd ik met hoge snelheid door de lucht geslingerd en kwam hard op mijn achterhoofd terecht. Mijn fullface helm was, ondanks dat ik een nekbrace droeg, kapot en dat zegt genoeg over de klap. Uiteindelijk ben ik daar met hulp wel weer opgekrabbeld en heef tmijn vriendin de hele rit naar huis gereden. Ik weet nog dat ik persé naar huis wilde en gedurende de hele reis met mijn ogen dicht heb gezeten. Iedere prikkel aan beweging en licht was teveel en kon ik niet verwerken. Natuurlijk had ik in het verleden ook wel blessures opgelopen, maar dit voelde anders.

Wanneer werd duidelijk dat er niet alleen sprake was van een zware hersenschudding, maar van het Post Commotioneel Syndroom (PCS = licht traumatisch hersenletsel)?

Omdat mijn klachten, zoals hoofdpijn en duizeligheid na drie maanden nog niet verminderd waren, stelde de neuroloog PCS vast. Daarnaast werkte mijn visuele systeem minimaal, ik kon geen licht verdragen en had voornamelijk moeite met van twee beelden, van mijn

Herstel van Post Commotioneel Syndroom / PCS

rechter- en linkeroog, één beeld te maken, waardoor alles voor mijn ogen leek te bewegen. Dat baarde mij misschien nog wel het meeste zorgen. Ik kon niets, alles was teveel. Dus ik lag hele dagen in het donker met hoofdpijn en mijn ogen dicht. De eerste dagen na de val heb ik geprobeerd te werken, maar het lukte gewoonweg niet. Ondanks dat mijn werkgever heel meedenkend en ondersteunend was, gaf deze na een paar maanden aan dat het beter was om tijdelijk te stoppen om me volledig te concentreren op herstel. Uiteindelijk heb ik na verloop van tijd alsnog definitief afscheid moeten nemen van mijn werk.

Hoe zag jouw revalidatietraject eruit?

Er was een wachtlijst van zes maanden bij het revalidatiecentrum. Tijdens het intakegesprek merkte ik al wel dat men weinig ervaring had met PCS en al helemaal niet van mijn visuele overprikkeling. Daardoor sloot het voorgestelde traject niet goed aan op mijn klachten en op dat moment was er ook geen andere behandeling voorhanden. Dus ben ik zelf in beweging gekomen door stapje voot stapje te gaan mediteren en hardlopen en ben ik gestart met yoga. Het bewust verbonden zijn met ademhalen hielp mij weer. Vóór het ongeval was ik door de fysieke sportinspanningen al bekend met de positieve uitwerking van een bewuste ademhaling. Verder was mijn wereld door het ongeval heel klein geworden, terwijl ik voorheen een heel actief leven leidde. Mijn sociale leven lag op volledig op z'n gat. De lichtgevoeligheid zorgde ervoor dat ik niets buiten de deur kon doen. Lezen was onmogelijk, maar ook bewegende beelden kon ik niet verwerken. Dan blijft er weinig over en toch geloof ik dat mijn overtuiging dat ik beter zou worden, mij al die tijd heeft gesterkt. Het lukt me op dat moment in het nu te leven en liet me niet meeslepen door zorgen over de toekomst. Mijn positiviteit en optimisme ben ik gelukkig nooit kwijtgeraakt en hebben mij juist geholpen om te komen waar ik nu ben.

Wat is de grootste stap vooruit geweest in jouw herstel?

Omdat de reguliere zorg weinig voor mij kon betekenen, ben ik blijven zoeken naar andere mogelijkheden. Toen ik stuitte op een intensieve, multidisciplinaire behandeling van niet aangeboren hersenletsel in de Cognitive FX-kliniek in Amerika was ik direct enthousiast en tijdens een intake werd duidelijk dat ik in aanmerking kwam voor behandeling. Tijdens een intensieve trainingsweek aldaar boekte ik grote vooruitgang. Ik had geen hoofdpijn meer en geconstateerd werd dat mijn brein in disbalans was, doordat het visuele gedeelte onderactief was en andere gebieden juist overactief. Door heel specifieke oogtrainingen en neurovisuele oefeningen te doen in combinatie met andere

breinoefeningen lukte het om de verschillende

delen in het brein opnieuw te laten samenwerken.

Eenmaal terug in Nederland kwam ik in contact met een neuro-optometrist waar ik nog zo'n drie jaar lang oogoefeningen heb gevolgd. Inmiddels weet ik dat volledig herstel niet binnen mijn bereik ligt, maar kan ik weer genieten van de zonen dat maakt het leven fijn!

Welke rol heeft ademwerk gespeeld in jouw herstelproces?

Zoals ik eerder aangaf, was ik bekend met de kracht van ademhalen door mijn vroegere sportprestaties en het omgaan met fysieke pijn. Doordat mijn brein niet meer werkte als voorheen, voelde ik me gevangen in mij lijf. Tot mijn val was mijn leven altijd succesvol geweest. Mijn onafhankelijkheid, maatschappelijke betrokkenheid, mijn baan waar ik zoveel plezier uithaalde, mijn sociale leven en de financiële zekerheid waren ineens weggevallen en daardoor voelde ik me soms eenzaam en onbegrepen. Tot die tijd ontleende ik mijn eigenwaarde vooral aan de successen die ik behaalde. Dat viel plots allemaal weg en ook het hersteltraject verliep weinig succesvol. Transformational breathing (een krachtige ademhalingsmethode onder begeleiding van een ademcoach) heeft mij geholpen mijn verdriet, angsten en frustraties aan te gaan die waren ontstaan door de uitzichtloze situatie waarin ik mij bevond sinds te de val.


Na mijn reis naar Amerika heb ik me verder verdiept in mijn ademhaling. Zo ontdekte ik dat bepaalde ademhalingstechnieken van invloed waren op mijn autonome zenuwstelsel en daardoor tot rust kon komen, zelfs mijn hele systeem werd positief geprikkeld. Er ontstond steeds meer ruimte voor herstel. In diezelfde periode ben ik gestart met zogenaamde koudetraining en 'upregulating' ademtechnieken waarbij de focus ligt op een kortdurende versnelling van de ademhaling die zorgt voor verhoging van de hartslag en meer afblazen van CO2. Uiteindelijk trekt het zich daarna weer gelijk en kan er een juiste verhouding O2 en CO2 tot stand komen. Deze techniek helpt onder andere de juiste balans tussen zuurstof en koolzuurgas in het bloed te herstellen. Een verstoorde ademhaling als gevolg van stress ligt hier vaak aan ten grondslag. Zowel de koudetraining als de ademhalingstechnieken werkten voor mij als een soort fysieke en mentale reset. Dus ik durf wel te zeggen dat ademwerk mij veel inzichten heeft gegeven, waardoor er meer balans in mijn leven is gekomen en ik mijn energie vooral richt op datgene wat er er voor mij echt toe doet. Ademwerk haalde mij uit de overlevingsstand, gaf mij de regie over mijn leven ervoor terug en de inspiratie om mijn bedrijf Breathhouse te beginnen. Vanuit mijn eigen ervaring help ik nu anderen om weer of meer ontspanning te vinden in zichzelf.


Heb je nog ademtips voor de lezers van LetselschadeNEWS?

De adem draag je altijd bij je. Het is vooral een kwestie van doen wat goed voelt. Ben niet de hele tijd bezig met je ademhaling, want daar word je gek van. Maar het helpt om bewust te zijn van je ademhaling. Via internet zijn veel technieken te vinden waarmee je aan de slag kunt. Een paar minuten ademen via de buik voor het slapen gaan, waarbij je langer uit- dan inademt, brengt al rust. Wil je je adempatroon verbeteren? Dan zou je dat met hulp van een ademcoach kunnen doen. Het leuke van bewust ademhalen is dat je inzet snel wordt beloond, want binnen enkele weken verbetert bijvoorbeeld al je slaapkwaliteit, krijg je meer energie en focus. Op de langere termijn kan ademwerk helpen je uit je comfortzone te halen, waardoor de grens ervan wordt verlegd. En daarmee je veerkracht vergroot. Het is ongelofelijk wat ademwerk kan betekenen. Voor mij geldt dat ik de rust en het geluk die ik altijd buiten mezelf zocht, ik nu binnen in me vind. Ademwerk is zo veelzijdig en altijd inzetbaar.

Ademtherapie bij PCS Post Commotioneel Syndroom

LetselschadeNEWS - Jaargang 13 - Nummer 50 - Lente 2023 - pag. 28 t/m 32